پیش تنیدگی در دو صورت کلی انجام می شود:
۱- پیش کشیدگی (Pre-Tensioning):
بسیاری از قطعات بتنی پیش ساختهی پیش تنیده (از جمله تیرهای برق گرد، تیرچهی T شکل، دال های مجوف یا هالوکر، تراورس راه آهن و…) با این روش تولید میگردند. در روش پیش کشیدگی، ابتدا وایرها یا کابل ها را به صورت آزاد در داخل قالب قرار می دهند و به کمک جک های هیدرولیکی، تحت کشش قرار میگیرد.سپس عملیات بتن ریزی انجام شده و پس از خارج کردن هوای آن به کمک ویبراتور، شرایط لازم را برای گیرش سریعتر بتن فراهم می نمایند. پس از رسیدن بتن به مقاومت مطلوب، اضافه طول کابل ها برش داده شده و بتن تحت فشار قرار میگیرد. در این روش مثل بتن مسلح پیش ساخته، مقطع و محل قرارگیری کابل ها بر اساس بارهای محاسبه شده، مشخص و رعایت می گردد.
۲- پس کشیدگی (Post-Tensioning):
در دالها و تیرهای ساختمانها، پارکینگها، برجها، مخازن بتنی، دالهای روی سطح زمین و … از پیش کشیدگی استفاده می کنند. در این روش، موقعیت کابلها و صفحات مهاری (انکوریج) را پیش از بتن ریزی در داخل قالب تثبیت نموده و بعد از بتنریزی انجام می گیرد.پس از رسیدن بتن به مقاومت مورد نظر، عملیات کشش کابلها با استفاده از جک های هیدرولیکی، انجام می شود. مزیت پس کشیدگی بر پیش کشیدگی این است که در این روش، میتوان مسیر کابل ها را به گونه ای انحناء داد که در هر مقطع، تنش فشاری برابر با تنش کششی شکل گرفته در آن مقطع، ایجاد شود و به این ترتیب در حجم بتن ریزی، صرفه جویی کرد.
پس کشیدگی به دو روش گیردار یا چسبیده (Bonded) و آزاد یا غیرچسبیده (Unbonded) اجرا می شود. در بعضی از کشورها مثل آمریکا بیشتر از سیستم آزاد و در استرالیا از سیستم گیردار استفاده می کنند.
انتقال نیرو از کابلها به بتن در سیستم آزاد تنها از طریق تکیه گاه های (انکوریج) انتهایی به صورت نیروی فشاری است، اما در سیستم گیردار علاوه بر انتقال نیرو از طریق تکیهگاهها، از طریق نیروی تماسی (گیرداری طولی) نیز این انتقال صورت می پذیرد.
2-1- سیستم گیردار یا چسبیده (Bonded):
در سیستم گیردار (Bonded)، ابتدا صفحات مهاری (انکوریج) و غلافهای فلزی درون قالب قرار می دهند. پس از رانش کابل در داخل غلاف ها، بتنریزی را انجام می گیرد. پس از رسیدن بتن به مقاومت لازم، کشیدن کابلها توسط جکهای هیدرولیکی انجام می پذیرد. پس از انجام عمل کشیدگی، داخل مجرای غلافها با گروت (نوعی ملات سیمانی متشکل از آب، سیمان، ماسه و مواد افزودنی) پر می گردد. گروت هم باعث محافظت از خوردگی کابلهای فولادی میشود و هم باعث ایجاد گیرداری و انتقال نیروی کششی بین کابلها و محیط درون غلاف میشود.
مزیت سیستم گیردار ممان نهایی بیشتر است و شکست منطقهای کابلها مشکل کمی ایجاد می نماید.
2-2- سیستم آزاد (Unbonded):
کابلها دارای روکش پلیاتیلن مخصوص می باشند و در نتیجه نیازی به غلاف گذاری ندارند؛ در نتیجه پس از کارگذاری کابلها، بتن ریزی صورت می پذیرد و سپس عملیات کشش انجام می گردد. بدلیل عدم وجود غلاف، این سیستم نیازی به گروت ریزی ندارد.
مزیت های سیستم آزاد (Unbonded) :
- امکان ایجاد حداکثر خروج از مرکزیت بخاطر حذف غلاف
- عدم ایجاد خوردگی در کابلها بدلیل وجود روکش مناسب
- کم تر شدن مقدار افتهای اصطکاکی
- قابلیت مناسب تعمیر و جایگزینی کابلها